Władza, polityka i społeczeństwo w Gliwicach w latach 1939-1989
Redakcja: Bogusław Tracz
Wydawnictwo: IPN 2010
Okładka: twarda
Stan: dobry plus
Uwagi: brak
Publikacja pod redakcją Bogusława Tracza stanowi rezultat konferencji naukowej poświęconej historii Gliwic w latach 1939–1989, zorganizowanej przez katowicki IPN i Muzeum w Gliwicach. Zbiór jedenastu artykułów ukazuje miasto jako przestrzeń zderzenia dwóch totalitaryzmów – nazizmu i komunizmu – oraz ich długofalowego wpływu na życie społeczne, polityczne i gospodarcze. Autorzy podejmują próbę uzupełnienia luk w dotychczasowych badaniach lokalnych, koncentrując się na wątkach wcześniej pomijanych lub przedstawianych wybiórczo.
Pierwsze teksty dotyczą okresu III Rzeszy, w tym działań gliwickich nazistów przed wybuchem wojny oraz działalności grup dywersyjnych w 1939 roku. Druga część książki poświęcona jest rzeczywistości PRL – od represji po protesty społeczne. Omawiane są m.in. wydarzenia z maja 1946 roku, rozwój przemysłu ciężkiego, działalność Referatów Ochrony Przemysłu, kryzys Marca 1968, transformacje w harcerstwie, struktury „Solidarności” i działania Służby Bezpieczeństwa wobec opozycji. Szczególną uwagę poświęcono inwigilacji środowisk akademickich i propagandzie komunistycznej w przestrzeni miejskiej. Zestawienie tekstów zamyka analiza przestrzennej symboliki PRL i problemów z dekomunizacją po 1989 roku.
Artykuły bazują na szerokim zasobie źródeł: aktach IPN, materiałach prasowych, dokumentach lokalnych i relacjach uczestników wydarzeń. Styl publikacji ma charakter akademicki, ale teksty zachowują klarowną strukturę i dostępność również dla odbiorcy niezwiązanego zawodowo z historią. Praca ma walor syntetyczny, łącząc analizy polityczne, społeczne i kulturowe z lokalną perspektywą, często nieobecną w opracowaniach ogólnopolskich.