Henning Mankell • Grząskie piaski
12,50
PLN
Non Omnis Moriar. Pamiętnik z getta warszawskiego
Autor: Irena Birnbaum
Wydawnictwo: Czytelnik 1982
Okładka: miękka z obwolutą
Stan: dobry/dobry plus
Uwagi: brak
„Non Omnis Moriar. Pamiętnik z getta warszawskiego” autorstwa Ireny Birnbaum to relacja z lat 1940–1945, napisana z perspektywy dorastającej żydowskiej dziewczyny uwięzionej w warszawskim getcie. Książka powstała wiele lat po wojnie, po powrocie autorki z emigracji w Argentynie, i stanowi świadectwo przetrwania, ale też dojrzałą próbę zrozumienia i opisania tamtego czasu.
Pamiętnik obejmuje okres od utworzenia getta w listopadzie 1940 do zakończenia wojny. Szczególnie ważne są zapisy z lat 1942–1943, gdy getto zostało objęte falą masowych deportacji do Treblinki. Irena dokumentuje życie codzienne – przeprowadzki, kursy, uczucia, spotkania z rówieśnikami – które stopniowo ustępują miejsca przerażającej rzeczywistości selekcji, blokad i strachu. Pracując w fabryce Schultza, obserwuje upadek społecznych więzi i brutalizację życia. Jej zapiski są szczere, wolne od sentymentalizmu.
W 1943 roku, dzięki fałszywym dokumentom, Irena ucieka na stronę aryjską. Ukrywa się w Warszawie i na prowincji jako służąca, zmagając się z lękiem, samotnością i koniecznością nieustannego ukrywania tożsamości. Wspomina o kontaktach z szmalcownikami, o niepewności jutra i o dramatycznym milczeniu otoczenia wobec losu Żydów.
Na kartach książki nie znajdziemy fałszywej podniosłości – Birnbaum pisze o społeczności getta bez idealizacji. Nie unika trudnych tematów: zdrady, egoizmu, roli policji żydowskiej. Ale pokazuje też ludzką solidarność – pomoc Polaków, ciche wsparcie, akty współczucia. Obraz świata ukazanego w książce jest złożony, pełen napięć między przetrwaniem a moralnością.
