Przez znaki. Granice autonomii sztuki poetyckiej
Na materiale polskiej poezji współczesnej
Autor: Edward Balcerzan
Wydawnictwo: Wydawnictwo Poznańskie, 1972
Okładka: miękka z obwolutą
Stan: dobry
Uwagi: otarcia obwoluty
Przez znaki Edwarda Balcerzana to rozprawa literaturoznawcza poświęcona analizie mechanizmów działania polskiej poezji powojennej w kontekście jej artystycznej autonomii. Autor podejmuje pytanie o możliwość istnienia poezji jako niezależnej dziedziny twórczości, która nie podlega presji ideologicznej, społecznej ani odbiorczej. Interesuje go, w jakim stopniu język poetycki może konstruować zamknięty, samowystarczalny świat znaków, a w jakim stopniu jest on zawsze osadzony w konkretnym kontekście komunikacyjnym.
Balcerzan analizuje twórczość wybranych poetów współczesnych – m.in. Juliana Przybosia, Tadeusza Różewicza, Tymoteusza Karpowicza i Stanisława Grochowiaka – ukazując ich strategie językowe i formalne jako odpowiedzi na społeczne oraz polityczne uwarunkowania epoki. Rozważa napięcia między formą a treścią, między tradycją a nowatorstwem, oraz między prywatnym wyrazem a oczekiwaniami odbiorcy. Szczególną uwagę poświęca temu, jak język poetycki funkcjonuje jako system znaków, który podlega analizie semiotycznej i strukturalistycznej.
Balcerzan lokuje swoje rozważania w szerszym kontekście teoretycznym, odnosząc się do strukturalizmu, teorii komunikacji literackiej i poetyki odbioru. W pracy widoczna jest dbałość o język analizy, precyzja terminologiczna oraz wyczulenie na historyczne uwarunkowania twórczości poetyckiej. Zestawienie teorii z analizą konkretnych utworów pozwala mu uchwycić zmienność poetyckiej strategii w relacji do presji zewnętrznej i indywidualnego wyboru artystycznego.
